322 lata temu… 27 maja 1696 roku, jak odnotowano w złoczowskiej księdze metrykalnej, Marcin Wilk z przedmieść Złoczowa bierze ślub.

 13 listopada 1701 roku ślubuje Krzysztof Wilk…

…zaś w 1717 roku umiera Błażej Wilk w sędziwym wieku 115 lat! Pochowany został przy kościele w Złoczowie. Tam, w centrum obecnego miasta, spoczywają prochy naszych przodków… Jak widać po archiwalnych zapisach, Wilkowie mieszkali na przedmieściach Złoczowa od ponad 3 wieków…

Rodzina Wilków, prawdopodobnie mająca szlachecki rodowód, jak wynika ze starych zapisów i map, tworzyła swój rodzinny chutor w samym centrum obecnej wsi Kozaki. Nazywano to miejsce Wilczą debrą (debra to dolina o przekroju poprzecznym w kształcie litery V). Z braku źródeł trudno dziś stwierdzić, czy dolinę, osadę i jej mieszkańców nazwano „Wilkami” od żyjących tam wcześniej zwierząt, czy też od rodziny Wilków, która się tam osiedliła. Bardziej prawdopodobna jest ta druga hipoteza. Faktem jest, że jeszcze na mapach z lat 20. XX wieku nazwa ta funkcjonowała. Nazwisko Wilk mogło oznaczać ludzi mieszkających na odludziu.

Na starych mapach Kozaki leżące na początku Kozakowej Góry (od strony wsi Łuka) i Wilki to odrębne przysiółki. Można powiedzieć, że rodzina Wilków w rzeczywistości była pierwszymi mieszkańcami, założycielami wsi Kozaki. Chodzi oczywiście o tzw. Kozaki Dolne (Kozaki Górne to Kozakowa Góra i rodzina Kozaków).

Mapa okolic Złoczowa z 1924 roku z zaznaczonymi odrębnymi przysiółkami Wilki i Kozaki

Z czasem zatarła się dawna nazwa Wilki, zaś osadę zaczęto nazywać Kozakami – od najwyższego tam wzniesienia: Kozakowej Góry, gdzie wybudowano grupę zabudowań zamieszkałych przez rodzinę Kozaków (tych, którzy wedle legendy otrzymali tu ziemię od króla Jana III Sobieskiego). 

Co ciekawe na mapie amerykańskiej armii z 1954 roku zaznaczono przysiółek Wilki – Vil’ki.

Wzorowana na mapie z 1924 roku mapa amerykańskiej armii z 1954 roku – zaznaczono przysiółek Wilki – Vil’ki

Zachowajmy w pamięci bohaterstwo rodziny Wilków, którzy ryzykując życiem, uczestniczyli w akowskiej konspiracji na Kozakach w czasie II wojny światowej. M.in. dzięki nim mieszkańcy wsi Kozaki przetrwali czasy banderyzmu. W 1945 roku Wilkowie, jak inni Polacy, zostali zmuszeni do wyjazdu z wioski, którą założyli i w której mieszkali od ponad trzech wieków…

Dodane w 2023 r. – zobacz też: Literackie wydarzenie roku w województwie lubuskim: premiera najnowszej książki MARIUSZA WILKA: PROCIDANA. PYRZANY 18.11.2023 (sobota) godz. 16 (sala w centrum wsi – dawna pastorówka).