---

Stron: 71, Nakład wyczerpany

---

Obrona Kozaków 16 marca 1944 roku to jedna z nielicznych zwycięskich potyczek z przeważającymi siłami policyjnych pułków Dywizji SS Galicja.

Jej przebieg znamy z kilku (jakże odmiennych) relacji, które przez dziesiątki lat obrosły legendą. Nie dziwmy się jednak powstałemu mitowi – wszak okoliczności wskazywały, że mieszkańcy Kozaków podzielą los zgładzonych dwa tygodnie wcześniej przez tych samych oprawców z SS mieszkańców pobliskiej Huty Pieniackiej.

Mimo miażdżącej przewagi ukraińskiej jednostki, udało się wieś obronić. Dawid pokonał Goliata. Miało na to wpływ kilka czynników: budowana od trzech lat organizacja, dobre rozpoznanie, zdecydowana i przemyślana strategia obrony, a także nieoczekiwana pomoc niemieckiego porucznika Sawicza, porównywanego po latach do filmowego Hansa Klossa.

---

Spis treści:

Wstęp… 5

Parafia Zazule-Kozaki – podzłoczowskie centrum polskości …..7

Wybuch II wojny światowej i pierwsza okupacja sowiecka ……8

Początek okupacji niemieckiej …..15

Nasilenie zbrodni banderowskich ……16

Wujko Jaśku. Dramat czerwcowego dnia roku 1941 ….17

Samoobrona Armii Krajowej na Kozakach ……20

Tragedia Głowiaków z Brzegu – zapowiedź ataku ……36

16 marzec 1944. Atak żołnierzy 4 Galicyjskiego Pułku Ochotniczego SS na Kozaki ……41

Wydarzenia 16 marca 1944 roku według relacji dowódcy Samoobrony AK Otmara Strokosza-Przybyły ……42

Atak SS-manów z Hałyczyny, obrona Kozaków i pomoc porucznika Sawicza w relacjach świadków zebranych przez Zbigniewa Czarnucha ……45

Zdarzyłu si czort machnął chwostem… czyli Jaśkowej Teresy opowieść o obronie Kozaków …….46

Inne relacje dotyczące napadu na Kozaki ……49

Zagadka niemieckiego porucznika Sawicza – obrońcy Polaków …..51

Konsekwencje aresztowania Sawicza ….54

Ofiary z parafii Zazule-Kozaki według zapisów metrykalnych ks. Michała Kralla …..57

Źli banderowcy i dobrzy Ukraińcy ….. 61

Druga okupacja sowiecka i druga konspiracja …..66

Łyżka dziegciu ……68

Bibliografia …….70

—————————————————————

Wieś Kozaki (Zazule-Kozaki) leży w połowie drogi między Lwowem a Tarnopolem, koło Złoczowa.