1450 r. Maria Magdalena. Ptaki i motyle. Iluminowana średniowieczna karta Godzinek.

Zdobiona dukatowym złotem karta rękopisu z ok. 1450 roku z niezwykle rzadkimi zdobieniami – namalowanymi dwoma ptakami i dwoma motylami, okraszona motywami roślinnymi! Jak pewną rękę i sokoli wzrok musiał mieć średniowieczny artysta by namalować ze szczegółami, w polu o wymiarach ok. 1 x 1 cm, ptaka tak, że można rozpoznać jego gatunek! Mamy kilka takich kart w różnych cenach – uzależnionych od ilości zdobień.

Jest to tzw. karta iluminowana. Skryba wykonujący takie zdobienia nazywany był iluminatorem. Od jego talentu zależało, czy modlitewnik da się sprzedać za dobrą cenę.

Charakterystyka rękopisu z XV wieku sporządzona przez dr hab. J.K. [nazwisko naukowca jest na fotografii – unikamy spamowania]

Karta pergaminowa zawierająca fragment modlitwy tzw. Godzinek, pochodzi z ok. 1450 r., z Francji. Tekst łaciński napisany typowym dla tego czasu pismem gotyckim na wytwornym, delikatnym pergaminie. Książka miała podręczny format (wymiary karty: ok. 14 cm x 9,5 cm), służyła osobistej modlitwie, była przedmiotem luksusowym. W tekście znajdują się modlitwy do św. św. Katarzyny i Marii Magdaleny, zawierające responsoria wiernych. Stanowią one fragmenty Ewangelii św. Jana rozdział 12 i Ewangelii św. Łukasza rozdział 7.

Rękopis zawiera bardzo piękną, bogato zdobioną bordiurę, narysowaną złotem i farbami niebieską i w odcieniach czerwieni, przedstawiającą fantazyjny ornament roślinny z ptakiem i motylem siedzącymi na gałązkach – na dwóch stronach tekstu. Na pierwszej stronie widoczne zdobione inicjały U, D, P, D, a na odwrociu natomiast inicjały M, D, Q, L; inicjały „D” i „L” są szczególnie zdobione złotem i ornamentem roślinnym. Wolne przestrzenie uzupełniono motywem geometrycznym w barwach inicjałów. Poniżej odczyt i tłumaczenie fragmentu rozpoczynającego się od wyrazów „De sancta” (sześć wersów):

De sancta Maria Magdalena.

Maria ergo unxit pedes Jesum et

extersit capillis suis et domus im-

-pleta est ex odore unguenti.

Dimissa sunt ei peccata multa.

Quoniam dilexit multum.

Tłumaczenie:

O Marii Magdalenie. Maria zaś namaściła stopy Jezusowi

a włosami swymi je otarła. A dom napełnił się wonią olejku.

Odpuszczone są jej liczne grzechy.

Ponieważ bardzo umiłowała.

Zielona Góra, 30.12.2023 r. Sporządziła: dr hab. J.K.

J. K. – historyk mediewista, profesor nadzwyczajny Uniwersytetu Zielonogórskiego. Jej zainteresowania badawcze skupiają się na naukach pomocniczych historii ze szczególnym uwzględnieniem genealogii średniowiecznego rycerstwa polskiego. Prowadzi także badania nad historią Śląska głogowskiego w wiekach średnich oraz osadnictwem na terytorium Kujaw i Wielkopolski w średniowieczu.

Skan obu stron karty w skali 1:1 znajduje się na odwrocie tej charakterystyki.


Nasze ceny odzwierciedlają pracę jaką wykonaliśmy dla Państwa, aby rzetelnie opisać i zidentyfikować oferowane eksponaty. Częstokroć wymagało to wielu godzin pracy i poszukiwań. Dla przykładu: odcyfrowanie kto podpisał list, czyim herbem jest opieczętowany – podnosi wielokrotnie wartość rękopisu – wcześniej anonimowego… Walor kupiony u nas z opisem będzie ozdobą każdej kolekcji…

Dlatego wszystkie opisy i fotografie objęte są prawami autorskimi (które otrzymuje także nabywca opisywanego eksponatu). Wykorzystanie ilustracji i opisów z mojej www wymaga mojej pisemnej zgody.

Bogusław Mykietów, e-mail: antykwariat@mykietow.pl